Menu
Radzenie sobie z nabytą niepełnosprawnością to skomplikowany i głęboko osobisty proces, który łączy w sobie wiele wymiarów – fizyczny, emocjonalny i społeczny. Każda osoba przechodząca przez ten etap doświadcza go na swój sposób, a różnice w indywidualnych reakcjach są zupełnie naturalne. Mimo to istnieje szereg ogólnych sposobów i strategii, które mogą pomóc w przystosowaniu się do nowej rzeczywistości i w radzeniu sobie z wyzwaniami, jakie stawia przed nami życie z niepełnosprawnością.
Pierwszym i fundamentalnym krokiem w adaptacji w nowych warunkach ograniczeń sprawności jest proces akceptacji. Może on być bolesny, zwłaszcza jeśli niepełnosprawność jest wynikiem nagłego wypadku lub choroby. Smutek, złość, frustracja czy lęk są naturalnymi reakcjami, które warto przyjąć i przepracować. Kluczowe jest, aby nie tłumić tych uczuć, lecz pozwolić sobie na ich pełne przeżycie.
Nieocenione w tym procesie jest wsparcie emocjonalne bliskich, przyjaciół czy profesjonalnych terapeutów. Znaczną ulgę przynosi także możliwość dzielenia się swoimi przeżyciami w grupach wsparcia, gdzie uczestnicy mogą wymieniać się doświadczeniami z osobami, które przeszły przez podobne trudności.
Nabycie niepełnosprawności często wiąże się z koniecznością zbudowania nowej tożsamości. Może to oznaczać przemyślenie i przewartościowanie swoich życiowych celów, ról społecznych oraz tego, jak postrzegamy samych siebie. Proces ten wymaga czasu i refleksji, ale ważne jest, aby skupić się na możliwościach, które pozostają dostępne, a nie tylko na ograniczeniach.
Zadawanie sobie pytań takich jak: „Co mogę nadal robić?”, „Co sprawia mi radość?” czy „Jakie nowe cele mogę sobie wyznaczyć?” może pomóc w odkryciu nowego sensu w życiu. Ważnym elementem akceptacji nowej rzeczywistości jest czerpanie pozytywnych doświadczeń z nowych ról czy działań, na przykład poprzez pomoc osobom w podobnej sytuacji.
Rehabilitacja jest kluczowym elementem adaptacji do życia z niepełnosprawnością. Właściwie dobrany program rehabilitacyjny dostosowany do indywidualnych potrzeb może znacząco wpłynąć na poprawę jakości życia. W zależności od rodzaju niepełnosprawności ważne mogą być różne formy terapii: fizjoterapia, terapia zajęciowa, terapia logopedyczna czy terapia psychologiczna.
Regularne ćwiczenia i sesje terapeutyczne pomogą w opanowaniu nowych umiejętności niezbędnych do codziennego funkcjonowania, a także wpłyną na kondycję psychiczną i emocjonalną. Rehabilitacja nie powinna ograniczać się jedynie do aspektu fizycznego – jej integralną częścią jest również wsparcie psychiczne.
Przystosowanie otoczenia osoby z niepełnosprawnością do nowej sytuacji jest istotnym krokiem do poprawy jej komfortu życia. Dostosowanie łazienki, kuchni czy innych pomieszczeń, a także użycie urządzeń wspomagających, takich jak laski, wózki inwalidzkie czy chodziki, mogą ułatwić życie. Istotną rolę w tej adaptacji odgrywa również nowoczesna technologia. Inteligentne urządzenia, aplikacje do monitorowania zdrowia oraz inne innowacyjne rozwiązania mogą wspierać codzienne życie i zwiększać jego komfort.
Jednym z większych wyzwań związanych z nabytą niepełnosprawnością jest ryzyko izolacji społecznej. Dlatego ważne jest, aby aktywnie dążyć do utrzymania kontaktów społecznych i angażować się w życie społeczne. Nawet jeśli wymaga to pewnych dostosowań, warto poszukiwać sposobów na kontynuowanie życia towarzyskiego.
Uczestnictwo w grupach wsparcia, działalność wolontariacka, praca zawodowa czy rozwijanie pasji i hobby mogą pomóc w utrzymaniu poczucia normalności i wartościowości życia. Wszystkie te aktywności pomagają w pielęgnowaniu więzi społecznych i w radzeniu sobie z poczuciem osamotnienia.
Zrozumienie swojej niepełnosprawności oraz nauka radzenia sobie z nią mogą znacząco poprawić jakość życia. Warto aktywnie poszukiwać informacji na temat dostępnych opcji wsparcia, swoich praw oraz technik samopomocy. Niezwykle pomocna w tej edukacji i adaptacji może okazać się współpraca z ekspertami, takimi jak terapeuci, psychologowie czy doradcy zawodowi.
Uczestnictwo w grupach wsparcia, działalność wolontariacka, praca zawodowa czy rozwijanie pasji i hobby mogą pomóc w utrzymaniu poczucia normalności i wartościowości życia. Wszystkie te aktywności pomagają w pielęgnowaniu więzi społecznych i w radzeniu sobie z poczuciem osamotnienia.
Nabycie niepełnosprawności często wymaga przemyślenia i przeorganizowania planów na przyszłość, zarówno w kontekście zdrowotnym, jak i finansowym, zawodowym czy osobistym. Zarządzanie finansami, planowanie budżetu, myślenie o dalszej karierze zawodowej i zabezpieczenie długoterminowej opieki to kwestie, które mogą wymagać zmiany podejścia i wypracowania nowej strategii.
Konieczne jest również znalezienie nowego sensu i celu w życiu. Może to oznaczać zaangażowanie się w działalność charytatywną, rozwijanie nowych pasji czy poświęcenie się wartościowym celom. Nawet w obliczu trudnych okoliczności możliwe jest czerpanie radości z życia i realizacja osobistych aspiracji.
Uczestnictwo w grupach wsparcia, działalność wolontariacka, praca zawodowa czy rozwijanie pasji i hobby mogą pomóc w utrzymaniu poczucia normalności i wartościowości życia. Wszystkie te aktywności pomagają w pielęgnowaniu więzi społecznych i w radzeniu sobie z poczuciem osamotnienia.
Utrzymanie zdrowego stylu życia jest niezwykle ważne w radzeniu sobie z nabytą niepełnosprawnością. Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, odpowiednia ilość snu oraz stosowanie technik relaksacyjnych znacząco wpływają na poprawę samopoczucia fizycznego i psychicznego. Nawet drobne zmiany w codziennych nawykach mogą przynieść istotne korzyści.
Radzenie sobie z nabytą niepełnosprawnością to złożony proces, który wymaga czasu, wsparcia oraz przemyślanej strategii. Kluczowe jest zaakceptowanie nowej rzeczywistości, korzystanie z dostępnych zasobów, dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne oraz poszukiwanie nowych celów w życiu. Dzięki odpowiedniemu podejściu i wsparciu możliwe jest prowadzenie satysfakcjonującego i pełnego życia mimo napotkanych trudności.
Bogart, K. R. (2014). The role of disability self-concept in adaptation to congenital or acquired disability. Rehabilitation psychology, 59(1), 107–115. http://dx.doi.org/10.1037/a0035800
Livneh, H. (2023). Homeostasis versus growth: A view of their roles in adaptation to adversity, trauma, chronic illness, and physical disability. Part I: History, structure, and processes. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 15(4), 597–609. https://doi.org/10.1037/tra0001422
Smedema, S. M., Bakken-Gillen, S. K., & Dalton, J. (2009). Psychosocial adaptation to chronic illness and disability: Models and measurement. In F. Chan, E. Da Silva Cardoso, & J. A. Chronister (Eds.), Understanding psychosocial adjustment to chronic illness and disability: A handbook for evidence-based practitioners in rehabilitation (pp. 51–73). Springer Publishing Company.
mgr Karolina Osiwała – specjalista neuropsycholog kliniczny. Od 2016 roku pracuje w Górnośląskim Centrum Rehabilitacji „Repty” w Tarnowskich Górach na Oddziale Rehabilitacji Neurologicznej. Prowadzi terapię neuropsychologiczną głównie z pacjentami po udarze, z chorobami neurodegeneracyjnymi i w stanie śpiączki. Współpracuje z Uniwersytetem SWPS w Katowicach i Akademią Humanitas, prowadząc zajęcia dydaktyczne dotyczące neuropsychologii i psychologii zdrowia.
Odwiedź nasz Facebook i Instagram!
