Zachowanie tożsamości i wspomnień to fundamentalny aspekt ludzkiego doświadczenia, który w znacznym stopniu jest kształtowany przez naszą pamięć długotrwałą. Tożsamość jest jak mozaika składająca się z doświadczeń, relacji, wartości i przekonań, które się łączą, tworząc spójny obraz nas samych. Nasze wspomnienia, zarówno te codzienne, jak i te dotyczące ważnych życiowych wydarzeń, odgrywają istotną rolę w konstruowaniu tego obrazu. Pomagają nam zrozumieć, kim jesteśmy i jakie miejsce zajmujemy w świecie.
Wspieranie pamięci długotrwałej jest zatem kluczowym elementem dbania o naszą tożsamość i integralność jako jednostek. Istnieje wiele sposobów, za pomocą których możemy aktywnie pracować nad zachowaniem i wzmocnieniem naszej pamięci długotrwałej. To z kolei wpływa na nasze poczucie tożsamości. Poprzez różnorodne działania możemy nie tylko utrwalać nasze doświadczenia, ale również budować bardziej spójny i świadomy obraz siebie.
Regularne spisywanie swoich myśli, uczuć, przeżyć i doświadczeń może pomóc utrwalić je w pamięci. Umieszczanie wpisów w pamiętniku może być skutecznym narzędziem zarówno do przypomnienia sobie wydarzeń z przeszłości, jak i do zrozumienia, kim jesteśmy. Kiedy zapisujemy myśli, refleksje i przeżycia na papierze, angażujemy różne części mózgu, co pomaga w ich lepszym zapamiętaniu. Ponadto pamiętnik może służyć jako swego rodzaju odniesienie, pozwalając nam wracać do ważnych momentów w życiu i przypominać sobie, jacy byliśmy w tych chwilach, co było dla nas ważne.
Dzieląc się wspomnieniami z rodziną i przyjaciółmi, wzmacniamy więzi emocjonalne, a także przypominamy sobie wydarzenia z przeszłości. Rozmowy o wspólnych doświadczeniach mogą prowadzić do odkrywania nowych perspektyw i wzmacniania poczucia tożsamości. Poprzez relacje z innymi ludźmi tworzymy wspólne wspomnienia, które stają się częścią naszej historii. Podczas rozmów z bliskimi możemy także dowiadywać się o naszych przeżyciach z ich punktu widzenia, co może poszerzać nasze zrozumienie siebie i relacji.
Przeglądanie zdjęć i filmów z przeszłości może wywołać emocje i wspomnienia związane z konkretnymi chwilami życia. Oglądanie tych materiałów pomaga w przypomnieniu sobie szczegółów zdarzeń, miejsc i osób, które mogą być ważne dla naszej tożsamości. Zdjęcia i filmy działają jak wizualne wsparcie dla naszej pamięci, pozwalając nam ożywić wspomnienia i zanurzyć się w konkretnych momentach naszego życia.
Zdjęcia i filmy mogą pomóc też w ogólnym treningu pamięci i uwagi – wspólnie z bliskimi warto na przykład ćwiczyć przypominanie sobie imion, zawodów, hobby czy stopnia pokrewieństwa osób, które oglądamy. Będzie to doskonałe wsparcie pracy mózgu osób starszych i z demencją.
Regularna praktyka medytacji może poprawić koncentrację oraz uwagę i przyczynić się do lepszego zapamiętywania i przypominania sobie wydarzeń z przeszłości. Mindfulness może również pomóc w zauważaniu i docenianiu chwil obecnych, cieszeniu się każdą chwilą, najdrobniejszym gestem, elementem rzeczywistości. Poprzez praktykę obecności możemy stawać się bardziej świadomi swoich myśli, emocji i doświadczeń, co przełoży się na głębsze zrozumienie siebie.
Aktywności intelektualne, takie jak czytanie, rozwiązywanie łamigłówek, nauka nowych umiejętności czy uczenie się języków obcych, mogą stymulować mózg i poprawiać pamięć długotrwałą poprzez tworzenie nowych połączeń neuronalnych. Dążenie do ciągłego rozwoju intelektualnego może utrwalać naszą pamięć, a także wpływać na poczucie własnej wartości oraz kompetencji i sprawczości. Więcej na temat znaczenia nowych doświadczeń dla naszego mózgu znajdziesz tutaj.
Wprowadzanie regularnych, rutynowych działań w życiu może pomagać w organizacji wspomnień i doświadczeń, przez co ułatwiać przypominanie sobie o nich. Kiedy mamy ustaloną rutynę, łatwiej nam identyfikować się z określonymi rolami i wartościami. Stałe nawyki mogą więc również wpływać na poczucie tożsamości, ponieważ budują w nas spójny obraz siebie.
Silne emocjonalne związki z innymi ludźmi mogą wspierać pamięć długotrwałą dzięki tworzeniu wspólnych wspomnień i doświadczeń. Emocjonalna jakość relacji może sprawić, że wspomnienia stają się bardziej trwałe i znaczące. Ponadto w relacjach z innymi ludźmi możemy lepiej poznawać samych siebie, rozumieć naszą osobowość i miejsce w społeczeństwie.
Poprzez regularne praktykowanie wymienionych aktywności możemy nie tylko wzmocnić naszą pamięć długotrwałą, lecz także wspierać poczucie naszej odrębności. Każde z tych działań wnosi coś wartościowego do procesu kształtowania tożsamości i pomaga nam lepiej zrozumieć siebie oraz naszą rolę w świecie.
mgr Karolina Osiwała – specjalista neuropsycholog kliniczny. Od 2016 roku pracuje w Górnośląskim Centrum Rehabilitacji „Repty” w Tarnowskich Górach na Oddziale Rehabilitacji Neurologicznej. Prowadzi terapię neuropsychologiczną głównie z pacjentami po udarze, z chorobami neurodegeneracyjnymi i w stanie śpiączki. Współpracuje z Uniwersytetem SWPS w Katowicach i Akademią Humanitas, prowadząc zajęcia dydaktyczne dotyczące neuropsychologii i psychologii zdrowia.
Odwiedź nasz Facebook i Instagram!