Technologie wspomagające terapię mowy po udarze. Nowe perspektywy w rehabilitacji

Afazja, czyli zaburzenie mowy występujące u osób po incydencie neurologicznym, uszkadzającym struktury mózgowe odpowiedzialne za język, znacząco wpływa na codzienne funkcjonowanie i komunikację. Oprócz tradycyjnych metod terapii funkcji rozumienia, nazywania, powtarzania i ćwiczeń artykulacyjnych warto zastosować wsparcie technologiczne, które może stanowić dodatkowe źródło rehabilitacji mowy, uzupełniające terapię logopedyczną i pracę z bliskimi.

Zasady efektywnego włączania technologii do terapii:

  • Ocena potrzeb i możliwości pacjenta. Kluczowe jest indywidualne dostosowanie narzędzi technologicznych, aby pacjent nie odczuwał frustracji z powodu zbyt wysokiego stopnia trudności, a terapia przynosiła radość i wspierała rozwój oraz odbudowę umiejętności.
  • Integracja z tradycyjnymi metodami. Technologie pełnią rolę wspomagającą i urozmaicającą tradycyjne metody terapii, łącząc rozrywkę z nauką.
  • Szkolenie i edukacja terapeutów. Ważne, by specjaliści regularnie uczestniczyli w szkoleniach i poszerzali swoją wiedzę o nowościach technologicznych wspierających terapię.
  • Monitoring postępów. Technologie często oferują możliwość zapisywania i monitorowania postępów w terapii, co jest istotnym elementem procesu leczniczego.

Dostępne technologie wspierające terapię mowy

Aplikacje mobilne do terapii mowy

Przykładem jest AFAST – innowacyjna i bezpłatna aplikacja dedykowana osobom z afazją, która umożliwia ćwiczenia językowe i artykulacyjne wspierające proces rehabilitacji. Aplikacja oferuje możliwość odtwarzania audio, co ułatwia powtarzanie wyrazów i zdań, i może być wykorzystywana w gabinecie oraz w domu pacjenta. Inną propozycją może być platforma Toker, która daje możliwość wybierania ćwiczeń do terapii poudarowej.

Oprogramowanie wspomagające terapię mowy

Programy takie jak Multimedialna Rehabilitacja Mowy czy Afasystem, dostosowujące trudność zadań do indywidualnych potrzeb pacjenta, są cennym wsparciem w gabinecie logopedycznym. Pozwalają na zindywidualizowaną terapię i uwzględniają ograniczenia wzrokowe i dotykowe chorego. Programem wspierającym terapię funkcji poznawczych przy ich łagodnych zaburzeniach może być EXEMEMORY, który oferuje trening umysłowy. Oprogramowania komputerowe proponują kompleksowy plan terapii wspierając różne funkcje, potrzebne do komunikacji językowej.

Gry komputerowe w rehabilitacji

Zarówno gry stworzone specjalnie dla osób po udarze, jak i popularne gry edukacyjne, mogą stanowić motywującą formę rozwijania kompetencji językowych, trenując jednocześnie funkcje poznawcze. Różnego rodzaju gry oferuje m.in. platforma Wordwall. Pacjenci, którzy mają trudności z aktualizacją słownictwa, mogą ćwiczyć analizę i syntezę wzrokową na materiale literowym w grze Words of Wonders.

Zastosowanie VR (wirtualnej rzeczywistości) w terapii mowy

VR oferuje innowacyjne scenariusze symulujące naturalne sytuacje komunikacyjne, co może być atrakcyjną formą terapii dla pacjentów z zaburzeniami mowy. Przykładem może być VR TierOne – urządzenie wspierające terapię osób z depresją i lękami, które często towarzyszą osobom po udarach. Praca na urządzeniu pod okiem specjalistów jest treningiem zarówno fizycznym, jak i psychicznym.

Robotyka i interfejsy mózg-komputer.

Technologie te pozwalają na dostosowanie ćwiczeń do aktywności mózgowej pacjenta, dzięki czemu stwarzają nowe możliwości w rehabilitacji mowy.

Podsumowanie

Z uwagi na rosnącą liczbę sposobów wykorzystania technologii w terapii mowy specjaliści stają przed wyzwaniem integracji nowych narzędzi z klasycznymi metodami leczenia. Technologia mądrze wykorzystana w ramach terapii może znacząco zwiększyć jej efektywność oraz motywację pacjentów, a także uatrakcyjnić proces rehabilitacji. Kluczem jest indywidualne podejście do potrzeb chorego oraz kreatywność specjalistów w planowaniu terapii.

O autorce

dr Paulina Wójcik-Topór – doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkt w Zakładzie Logopedii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Instytucie Glottodydaktyki Polonistycznej, logopeda, neurologopeda. Współautorka wielu pomocy terapeutycznych dla dorosłych w Wydawnictwie WiR. Od 2014 roku pracuje jako neurologopeda w Szpitalu Specjalistycznym im. L. Rydygiera w Krakowie na Oddziale Rehabilitacji Neurologicznej z Pododdziałem Rehabilitacji Ogólnoustrojowej. Współpracuje z Polskim Centrum Rehabilitacji Funkcjonalnej „Votum” w Krakowie, prowadzi terapie komunikacji – głównie osób dorosłych po różnych incydentach neurologicznych.

Udostępnij ten artykuł:

Zapraszamy na konferencję

Śledź nasze media społecznościowe

Odwiedź nasz Facebook i Instagram!

Skip to content